zondag 16 oktober 2016

Mijmering 122 Leidsche stamppot en een tafel die geen afscheid wilde nemen...

Beste mensen,

Je bent zowel de weg
als degene die hem bewandelt...
Terugkeren op je schreden is altijd mogelijk...

Annemiek.
 
122 Consumindermijmering 2016.
 
Tip.
Een prachtige herfstdag nodigt uit om voor de winter klusjes te klaren. Lange lappen gewassen en op de lijn. De voor en najaar woonmantel van fleecestof weer lekker schoon. Het bed verschoont en de flanelletjes erop. Ik heb een lits-jumeaux bed met twee eenpersoons matrassen op twee lattenbodems. Twee eenpersoons dekbedden op het bed en ik ben gewend en gehecht aan mijn brede bed. Eenmaal per maand verschoon ik de dekbedovertrekken en heb toch elke week een schone kant. Hoe dat werkt? Een week gewoon opleggen. De tweede week het dekbed waar ik onder lig omgekeerd. Hoe je dat onthouden kan? De oneven weken de instopstrook op de kop. De derde week dekbedden wisselen en de vierde week het gewisselde dekbed weer omgekeerd.
 
Je zou de dekbedovertrekken ook eenmaal per twee maanden kunnen wassen of eenmaal per winter als je er een flanellen laken onder legt zoals we voorheen met wollen dekens deden. Die werden ook maar eenmaal per half of heel jaar gewassen of gelucht en/of naar de stomerij gebracht.
 
De kussensloop wordt elke week verschoont en het hoeslaken eenmaal per twee weken. Elke week worden de dekbedden uitgeklopt door het raam inclusief de hoeslakens en het bed weer netjes opgemaakt. Elke dag wordt het bed open gelegd en dicht met de gewatteerde sprei er weer op ( als ik eraan denk.) Maar meestal ligt het nog open als ik slapen ga.
 
Matrassen eenmaal per maand keren en ook nog eens het voeteneind naar het hoofdeinde. Heb je twee matrassen wissel dan de matrassen regelmatig. misschien is je partner zwaarder of lichter en verslijten de matrassen gelijk en gaan door het keren zeer zeker langer mee...
 
Tip 2
De inkuil werd gegraven in de border vlakbij de keukendeur. Er werden gaasmatjes in gelegd zodat muisjes niet van onder de grond een gangetje graven en in de kuil hun voedselkeldertje hebben. De kuil hoeft maar klaar te zijn. Dit jaar heb ik alleen winterwortels die over bleven en in de kuil bewaard worden maar voorlopig nog niet. Bij gemelde nachtvorst zal ik de wortels pas oogsten en in de kuil leggen. Ik laat altijd een plekje open om bij melding matig/strenge vorst in de haast geoogste pastinaken en topinamboer eventjes vorstvrij te bewaren. Op de kuil komt tegen die tijd een laag stro of hooi.
 
Tip 3
Viooltjes in het zicht van keuken en woonkamer ramen dragen je de winter door. De plantjes met de vrolijke gezichtjes bloeien een winter lang met in de maand mei een laatste groei en bloei spurt. Zet ze in bakjes en mandjes. Bij vorst geen water geven....
 
Tip 4
De laatste aardbeitjes zijn heel zoet en de eerste pastinaken werden verwerkt in een Leidsche stamppot. Na de eerste vorst maken ze suikers aan om de vorst te kunnen verdragen maar nu zijn ze ook al heerlijk en als je toch genoeg in de moestuin hebt staan.... Ze blijven de winter lang samen met de topinamboer in de volle grond. Alleen bij melding vorst snel oogsten wat je de komende week nodig hebt en de groenten met aanhangende aarde in de inkuil stoppen...
 
Ingrediënten Leidsche stamppot:
Een derde deel wortels
een derde deel pastinaak
een derde deel aardappels
1 dikke ui in ringen gesneden.
klontje boter zout nootmuskaat.
 
De wortels ( ik had bonte wortels) en de pastinaak afschrobben als het biologische groenten is. De aardappels schillen wassen en alles in kleine stukjes snijden en met de gesneden ui bovenop opzetten met een bodempje water en zout. Aan de kook brengen en op laag gas garen. Leidsche stamppot is zeer geschikt om na tien minuut op het gas in de hooikist te zetten waardoor de groenten gratis garen in ongeveer anderhalf uur. Je kan gewoon weg gaan of in de tuin gaan werken.
Leidsche stamppot is niet per ongeluk in de oude stijl geschreven maar hoort zo. Het recept stampt al uit de tijd toen Leiden in 1573 in last was en herovert werd van de Spanjaarden...
 
Als de groenten gaar zijn eventueel afgieten en kookvocht opvangen. Met de stamper grof stampen met een klontje boter, nootmuskaat eventueel nog wat peper/zout en indien nodig kookvocht. Je hebt geen pastinaken? Dan de helft gewone winterwortels met de helft aardappels en de ui. Je hebt dan wortelstamppot en ook heel lekker........
 
Biologische wortels zijn in de super niet veel duurder dan bespoten wortels en losse wortels altijd goedkoper dan verpakte in plastic bakjes. Aardappels van de boer kan je meestal ook zonder plastic kopen als je een tas meebrengt bijvoorbeeld van stof of een bigshopper. Bigshoppers zijn prima te wassen in de wasmachine na verloop van tijd als het wellicht nodig mocht zijn. Ik gebruik steeds dezelfde stoffen tassen voor groente van de markt en klop ze uit...
 
Mijn leventje...
De zomerjassen werden gewassen en kliedernat opgehangen buiten aan de lijn. Ze kunnen straks zo de kast in en de winterjassen eruit. Ik gebruik momenteel een tussendoortje want koud is het nog niet. Wat zomerbloesjes ernaast die ook de kast in kunnen tot volgend jaar en sandaaltjes kunnen in de schoenpoets gezet. Inwrijven en niet uitwrijven kunnen ze in de dozen of schoenzakken. Verzorging verlengt de levensduur van jassen en schoenen. Misschien moet er een paar schoenen naar de schoenmaker en kan dat nog...
 
De kleinere eetkamertafel die ik nodig heb is gevonden. Gewoon simpel van vorm met vier poten op elke hoek. Geen dwarsbalk en brede steunen zoals mijn kloostertafel heeft. Veel lichter en 20 cm korter dus meer ruimte in de woonkamer. Verder kan ik ook aan de kops kant met de rolstoel onder de tafel en dat was de bedoeling. Het is allemaal praktischer en de oude tafel kon gewoon weg......Nou ja, zo was het de bedoeling.
Naar het consuminderhuis al zou ik niet weten wie een dergelijke zware tafel wil hebben. 43 jaar geleden heb ik die tafel gekocht in Geleen op de Raadhuisstraat waar met de hand meubels werden gemaakt. De zaak is er nog steeds. De tafel kostte in die tijd 1000 gulden en de vier stoelen erbij 1250 gulden en was ik in die tijd al voor duurzaam. Er is niets mis met de tafel maar nu te groot en te zwaar en te onhandig.  Theo en ik hebben de tafel uit elkaar gehaald en dat gebeurde door de pennen los te slaan en de kiel eruit te halen. Er komen geen schroeven aan te pas. Ik heb het blad nog laten vallen op de tegelvloer omdat ik dacht het wel even te tillen was. Nee dus... De zijkanten al in de bestelbus brak er iets in mij en heb ik de actie stop gezet.... Het klopte niet.....Het was alsof een deel van mij mee in die bestelbus ging en voorgoed afscheid nam....
 
De tafel en ik gaan al zolang met elkaar door het leven. Als die tafel spreken kon en vertellen wat er allemaal aan gebeurde. Een jong geluk en kinderen die aanschoven, vrienden en al degenen die me lief waren.  De nagels van de serie katten die mijn leven deelden staan erin en bijzondere momenten rond de tafel 43 jaren lang passeerden de revue...Het kon gewoon niet dat hij weg ging.
 
Ik heb de tafel buiten weer op laten zetten en ze blijft bij mij tegen de zijgevel van mijn huis is het de fijnste oppottafel die je maar kan denken. Ze draagt floortjes buitenmandje en ik maak er driekwart van het jaar de groenten op schoon en plant de plantjes in potjes en geniet aan die tafel van de eerste lente zon en de herfstkleuren. Ik maak kransen aan de tafel en kerststukken en onder de tafel staat in twee kratten het spul direct bij de hand. Bakjes kleine harkjes handveger en blik uit de regen en zo voor het grijpen. De tafel krijgt regelmatig een laag hergebruik frituurolie die ik opduik in de olie container bij de PLUS om langer mee te kunnen gaan. We konden niet scheiden... de tafel en ikke... en gaan gezamenlijk terug naar de natuur....
 
Annemiek